انواع پنج گانه
نفس را انواع پنج گانه از ساعت، يعنى قيامت است: (( ان زلزله الساعه شى ء عظيم )) نوعى از آن در هر آن و ساعتى موجود است و نوعى ديگر همان مرگ طبيعى است و ديگر موت ارادى ، و نوع ديگر همان مى باشد كه موعود منتظر همه است ، و بالاخره نوع آخر، فناى عارفان است .
همچنين قلب نيز داراى انواع پنج گانه است : قلب نفسى ؛ قلب حقيقى كه تولدش از مشيمه جمعيت نفس است ؛ قلب متولد از مشيمه روح ، يعنى قلب قابل تجلى وجودى باطنى ؛ قلب جامع كه مسخر بين حضرتين اسم ظاهر و باطن است ، و قلب احدى جمعى ، چنان كه اقسام هر يك از ذكر- يعنى حقيقت حمد - و عرش و نون و حضرات و نكاحات پنج است ؛ به نكته 663 كتاب ماه هزار و يك نكته رجوع شود.
منبع:عيون مسائل نفس و شرح ، ج 1، ص 46 و47